{Vanaf vandaag zal Lisa Klaassen (22) op AURORA blog gaan schrijven. Ze is studente International Lifestyle Studies aan de Fontys Hogeschool te Tilburg en doet daar de studie trendwatching & concepting. Lisa heeft een grote interesse voor thema’s als zingeving, bewustzijn, levensbeschouwing en filosofie en is rond haar tiende begonnen met schrijven. Daarnaast beoefent ze al zo’n tien jaar yoga en (Tribal Fusion Belly) dans. Binnenkort zal Lisa ook haar meeloopstage doen bij AURORA! Haar eerste blogpost gaat over de eeuwenoude Japanse concepten Ikigai & Wabi Sabi die op het moment opnieuw in de belangstelling staan. Wat houden ze in en wat kunnen ze betekenen voor onze moderne wereld?} 

De hoeveelheid aan life- en mindstyle magazines, blogs en boeken laat zien dat er veel aandacht is voor oosterse concepten omtrent welzijn, zingeving en gezond leven. In theorie lijkt het erg populair, maar hoe zit het eigenlijk met de praktijk? Het gros van de mensen heeft wel enige ervaring met yoga en bio sapjes. Maar gaat het ook verder dan de oppervlakte? Kunnen we bijvoorbeeld het oosterse gedachtegoed vertalen naar ons dagelijks leven met behulp van de eigen Ikigai?

Ikigai

Ikigai is een Japans concept dat draait om zingeving. Ikigai betekent, letterlijk vertaald, het geluk altijd bezig te zijn. Wie immers zijn passie- zijn unieke talent- gevonden heeft ervaart zin tot het einde van zijn/ haar leven en kan tevredenheid voelen over hetgeen hij/ zij doet. Vrijer vertaald houdt het Ikigai een doel in je leven in. Je bestaansreden. Het Ikigai concept veronderstelt dat je spelenderwijs en meditatief met dit persoonlijke doel bezig mag zijn, maar nooit zal toegeven aan impulsieve of grillige verlangens. Je instelling blijft positief, met een grote emotionele expressiviteit (dit wil zeggen dat je emoties niet oppot, maar aan zowel positieve als negatieve emoties uitdrukking geeft) en een Stoïcijnse kalmte.

Ikigai kunstenaars zijn personen die nooit met pensioen gaan. Zij hebben van hun passie- al dan niet deels- hun ‘werk’ gemaakt en werkelijke passie is altijd gebonden aan het heden (denk bijvoorbeeld aan de toestand van ‘flow’). Bij de ervaring van flow valt het besef van verleden en toekomst weg, wat resteert is volledige versmelting met het heden. Verleden en toekomst bestaan niet meer als zodanig, ze ontlenen hun bestaan aan interpretatie vanuit het heden. “Alleen het heden is eeuwig,” lijkt dan de conclusie. De Japanners noemen dit: Ichi- go ichi- e. Ofwel een moment bestaat alleen nu en komt nooit meer als zodanig terug.

Wabi Sabi

Ikigai heeft veel raakvlakken met het Wabi Sabi concept dat ook zijn oorsprong kent in de Japanse filosofie. Wabi Sabi accepteert de vergankelijkheid, verandering en imperfectie van alle materie (ook de mens en zijn verstand) niet alleen, maar adoreert deze. Het vluchtige, onvolmaakte en kalme weerspiegelt namelijk de schoonheid van de natuur. De nostalgie die daarbij komt kijken heeft in de Wabi Sabi filosofie dan ook niets van doen met pessimisme of neerslachtigheid, maar juist met veerkracht om het tijdelijke in ogenschouw te nemen als het zoveelste groeimoment, waarin je jouw persoonlijke Ikigai verder praktiseert.

Waarom zijn deze concepten van belang in deze tijd?

Wanneer je elk moment beleeft met aandacht (bewuste aanwezigheid) voor jouw persoonlijke levensbetekenis, verandert dat je dagelijkse leven van routinematig (volgens vaste patronen) naar een ervaring van flow. Ikigai wordt in feite datgene waar jij je missie van maakt. Dit kenmerkt zich doordat alles samenvalt met dat ene waar je op dat moment mee bezig bent. Ego en tijd vallen weg. Het nu en jouw Ikigai ontvouwen zich als pure essentie. Deze essentie kun je opvatten als een manifestatie van handelen die van {1} gerichte concentratie overgegaan is tot spontane concentratie. Er is geen dwaling meer maar sprake van volledige betrokkenheid bij datgene wat je doet. Je handelen is doordrongen met bewustzijn van Zijn {2}. Je raakt in flow door je Ikigai evenwichtig intensief van aard te laten zijn. Daarmee bedoel ik dat je jezelf uitdaagt. Je pakt iets aan wat niet te makkelijk is, maar ook niet te moeilijk waardoor je ontmoedigd kunt raken. Daarnaast maak je je Ikigai concreet- door het stellen van duidelijke doelen- en enkelvoudig- je beperkt je tot die activiteiten die in verhouding tot je Ikigai staan- Wanneer je vervolgens tot handelen overgaat kun je het beoogde resultaat loslaten om je volledig op de reis er naartoe te concentreren.

1+1= 2

Ikigai en Wabi- Sabi kennen hun oorsprong in het Zen Boeddhisme, net zoals Mindfulness. In het westen staat vooral het controleren of ombuigen van emoties centraal. Dit vanuit de grondgedachte dat het denken invloed heeft op hoe wij ons voelen, wat weer invloed heeft op hoe we handelen. Dat ligt in het oosten net wat anders. De basisgedachte is hier: emoties accepteren, niet controleren en in plaats daarvan het handelen veranderen, want dáár reageren emoties op. Sinds een aantal weken heb ik dan ook de volgende theorie mijn dagelijks handelen laten doordringen: Gedachten ‘uitbannen’ met anderen gedachten, creëert alleen maar meer van iets waar we juist vanaf willen. Tevens duidt ombuigen op verzet, wat onnodig energie kost. Het verstand is ook maar een instrument. Je bent het niet. Accepteer wat je niet veranderen kunt, handel vanuit het besef van een alomtegenwoordig, observerend bewustzijn en doe dan wat de situatie van je vraagt. {3} Zo stelt ook Eckhart Tolle. Op deze manier kunnen emoties je niet in bezit nemen, omdat er slechts sprake is van ze simpelweg aanschouwen. Zo kan het woord controleren wegvallen en blijft gematigdheid over: je verandert wat binnen je macht ligt en accepteert al het andere. Zo wordt je ook genuanceerder: je observeert je organisme en identificeert je niet met wensen en emoties noch het verstand. Het valt dan ook aan te raden om af en toe momenten van meditatie in te lassen, om je in stilte gewaar te kunnen worden van de emoties die door je heen gaan.

WYS

Zelf ben ik de afgelopen twee a drie jaar het concept Wabi Yoga Sabi aan het ontwikkelen vanuit de gedachte: Wijsheid komt met het bestuderen van filosofie, waarachtig wijs Zijn komt met het praktiseren ervan. Zelfreflectie wordt net zo belangrijk gevonden als de adem. Deze houdt het lichaam in leven, waar reflectie de geest wakker en aandachtig houdt. Het biedt je de kans om iets dat in theorie geleerd is op individueel passende wijze in praktijk te brengen. Mijn missie: Yogales afgewisseld met filosofische lezingen, vinden plaats vanuit de Wabi Sabi grondhouding. Beide bijeenkomsten worden afgesloten met creativiteit en reflectie door het schrijven van Haiku’s, die tevens als mantra dienen om naar huis te nemen en mee aan de slag te gaan.

Het aantal onderstreepte waardenwoorden toont het belang van deze concepten voor eenieder. Het verbetert de kwaliteit van leven, omdat het bestaan op een dieper niveau zin krijgt. Je leeft vanuit jezelf gedreven door wat jij wilt, wat niets van doen heeft met verwachtingen of hypes van de buitenwereld. Uiteindelijk houdt datgene wat van binnenuit komt stand, doordat het gevoed wordt door persoonlijke waarden. Raakt jouw Ikigai universele waarden dan plukt de maatschappij ook de vruchten van jouw handelen. Dus op het moment dat je jouw Ikigai integreert met het heden creëer je een ijzersterk bestaan dat tevredenheid kan garanderen. Je berust in vergankelijkheid, geniet van behoeften maar laat deze geen bezit van je nemen; het ego treedt minder op de voorgrond. Je geeft vorm aan je Ikigai. Dit is ultieme tevredenheidheid.{4}

1} J. van Rosmalen, Het woord aan de verbeelding, Springer Media

2} E. Tolle, De kracht van het nu, Ankh-Hermes

3} E. Tolle, De kracht van het nu, Ankh-Hermes

4} H. García & F. Miralles, Ikigai. Het Japans geheim voor een lang en gelukkig leven, De Boekerij

Meer inspiratie? Het boek Wabi Sabi Niet perfect en toch heel gelukkig van C.A. Weidner en Wabi-Sabi for Artists, Designers, Poets & Philosophers van L. Koren zijn zeker aan te raden om je verder in de Japanse filosofie te verdiepen!